Sáng qua, 04.12.2009, tại UB Biên giới quốc gia, 58 Nguyễn Du Hà Nội, Trung tâm Luật Biển và Hàng hải quốc tế (Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội) tổ chức hội thảo khoa học: “Xây dựng hồ sơ pháp lý về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa”. Đây là một hội thảo quy mô hẹp, vớ
i sự tham gia của 20 khách mời đến từ Đại học Quốc gia, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Bộ Ngoại giao, Bộ Công An, Bộ Quốc phòng, Tòa án và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm UB Biên giới quốc gia và PGS.TS Nguyễn Bá Diến, GĐ Trung tâm chủ trì hội thảo.
Phát biểu khai mạc, PGS. TS Nguyễn Bá Diến nêu rõ trong bối cảnh tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông ngày càng diễn biến phức tạp đòi hỏi phải xây dựng một hồ sơ pháp lý về chủ quyền của Việt Nam đối với đối với biển đảo nói chung, đối với Hoàng Sa và Trường Sa nói riêng. Ban tổ chức hội thảo đề nghị các nhà khoa học nêu ý kiến về nội dung cũng như cách thức tiến hành xây dựng hồ sơ này.
Các nhà khoa học và các đại biểu đã phát biểu phân tích tình hình các diễn biến tại Biển Đông, khẳng định tính cấp bách và đóng góp các ý kiến về việc xây dựng hồ sơ pháp lý này, như một bộ hồ sơ gốc, phục vụ đa mục đích nhằm đấu tranh bảo vệ chủ quyền và tiến tới việc trình lên các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp quốc tế có chức năng xét xử như: Tòa án công lý quốc tế, Tòa án quốc tế về luật biển, Trọng tài quốc tế.
Đề cập đến sưu tập tư liệu cho hồ sơ, các nhà khoa học đặc biệt nhấn mạnh đến giá trị của các tài liệu cổ bằng nhiều ngôn ngữ về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa, hiện đang được lưu trữ trong các tàng thư trong nước và ở nước ngoài. Bên cạnh đó, các nhà khoa học cũng mong muốn các cơ quan lưu trữ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa trong việc tiếp cận các tài liệu. Đại biểu đến từ Bộ Công An cho biết Bộ không có hoạt động hay văn bản gì ngăn cản việc tiếp cận tài liệu, song các nhà nghiên cứu cần tìm hiểu rõ các quy định về việc khai thác tài liệu quý hiếm để tiến hành các thủ tục xin phép cần thiết.
Nhiều thông tin chỉ dẫn về nguồn tài liệu trong nước, quốc tế, các tủ sách cá nhân, dòng họ có liên quan đến chủ quyền biển đảo được chia sẻ tại hội thảo.
Một số ý kiến phát biểu nêu vấn đề cần tranh thủ và tập hợp mọi ý kiến của các học giả nước ngoài và các học giả trong nước (trong đó phải kể đến Quỹ Biển Đông, Diễn đàn Hoangsa.org và các các học giả tự do khác) để hệ thống hóa các tài liệu để khẳng định và đấu tranh bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa. Trong ý nghĩa đó, thực hiện xây dựng hồ sơ pháp lý quan trọng này chính là một biểu hiện của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, tạo sự đồng thuận của cả dân tộc ta về chủ quyền của Việt Nam tại các quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa. Chúng ta đừng mơ hồ về hữu nghị, về thiện chí chung chung. Và cuộc hội thảo hôm nay là rất cấp thiết, việc xây dựng hồ sơ là không thể để lâu hơn nữa.
Hội thảo diễn ra với tinh thần thẳng thắn, khoa học và cởi mở. Hy vọng hồ sơ pháp lý về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được tiến hành thuận lợi, và đảm bảo tính khách quan, khoa học và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của một hồ sơ quốc tế.