Sáng hôm qua, Chủ nhật 14.9.2025, tại Nhà Thái học, Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội, Hội đồng hương TP Huế, CLB Văn hóa Huế tại Hà Nội, phối hợp với TT Hoat động Văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám và ThaiHabooks tổ chức buổi giao lưu,giới thiệu sách: THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ, ĐỈNH CAO NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ của tác giả Nguyễn Phước Hải Trung.

Đông đảo các nhà văn, nhà biên khảo, dịch thuật, nghiên cứu, nhà báo và thành viên CLB Văn hóa Huế đã có mặt với sự hiện diện của Nhà thơ Trần Nguyên Vấn – Chủ tịch CLB Văn hóa Huế, PGS. TS Trương Đăng Dung, Nhà văn Trần Thanh Cảnh, TS. Nguyễn Xuân Diện, TS. Nguyễn Anh Minh – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, TS. Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm VM-QTG, ông Đỗ Kim Cơ – Giám đốc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam, KTS Hoàng Việt Trung – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế, v.v.

Tác giả của cuốn sách là TS. Nguyễn Phước Hải Trung, hậu duệ của Hoàng tộc Nguyễn Phúc. Nguyễn Phước Hải Trung tài hoa nhưng khá lặng lẽ. Ít ai biết đến chức tước của ông, cũng ít ai biết cho đầy đủ những đóng góp của ông. Ai đến với ông cầu tìm, giao lưu, nhờ cậy điều gì thì biết một góc vậy thôi.

Ông là nhà biên khảo nghiên cứu với 11 công trình giá trị. Ông là soạn giả của các vở tuồng (đều đã dàn dựng, biểu diễn) in thành sách “Chuyện cũ Tử Cấm thành” và tập ca từ Ca Huế. Ông cũng là tác giả của các tập thơ sáng tác cả chữ Việt lẫn thơ Hán Nôm.

Nguyễn Phước Hải Trung còn là một Thư pháp gia Hán Nôm và là một họa sĩ với 14 triển lãm cá nhân, 8 triển lãm chung ở trong và ngoài nước. Ông đã từng 5 lần trình diễn thư pháp Hán Nôm tại 3 quốc gia (Pháp, Bỉ, Hàn Quốc).

Về ký họa chân dung, Nguyễn Phước Hải Trung vẽ ký họa hàng chục nhà văn nhà thơ trong khi ông thiết kế bìa cho hàng trăm đầu sách. Bìa sách của ông đẹp, tao nhã, giàu chất Huế, bố cục đẹp mà lạ.

“Thơ của Hoàng đế Thiệu Trị, đỉnh cao nghệ thuật ngôn từ” là cuốn sách chuyên khảo thứ 3 của Nguyễn Phước Hải Trung về thơ của Hoàng đế triều Nguyễn. Thiệu Trị là vị vua thứ ba trong lịch sử triều Nguyễn, sau vua Gia Long và Minh Mệnh.

Hoàng đế Gia Long sau bao năm bôn tẩu, vào sinh ra tử để thống nhất giang sơn Đại Việt về một mối để đất nước có hình hài như hôm nay. Hoàng đế Minh Mệnh anh minh duệ trí chấn chỉnh giang sơn, cải cách hành chính, đặt Cửu đỉnh để khẳng định triều đại. Hoàng đế Thiệu Trị nối ngôi khi đất nước đã được an định, đi vào quy củ. Ông trị vì chỉ 7 năm ngắn ngủi nhưng đã giữ yên đất nước và làm thơ để nối dài thêm mạch văn hiến cho nước nhà.

Nội dung cuốn sách chuyên khảo THƠ HOÀNG ĐẾ THIỆU TRỊ, ĐỈNH CAO NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ đã cho ta biết trong 7 năm trị vì, vua Thiệu Trị đã ngự chế khoảng hơn 3.000 bài thơ và trong thời gian làm Hoàng thái tử đã ngự chế 683 bài thơ (trong tập Chỉ Thiện đường thi văn hội tập). Như vậy, nhà vua để lại cho hậu thế là khoảng 3.700 bài thơ - một số lượng thật đồ sộ, đặc biệt, trong số đó đã xuất hiện rất nhiều đỉnh cao nghệ thuật ngôn từ, phản ánh trí tuệ, tài năng và bút lực sung mãn của một hoàng đế nho gia thi sĩ vào thời thịnh trị của triều Nguyễn.

Tại buổi giới thiệu sách, Nguyễn Phước Hải Trung đưa đến cho công chúng và giới học thuật những nhận định rất mới mẻ về sự nghiệp thi ca của Hoàng đế Thiệu Trị:

- Đó là người làm nhiều thơ nhất nước Việt Nam đến thời điểm hiện nay;

- Đó là người sáng tác vận dụng nhiều thể thơ nhất thời trung đại;

- Đó là người sáng tạo nhiều thể thơ nhất trong văn chương thời trung đại;

- Đó là người đề vịnh nhiều nội dung chủ đề nhất trong sáng tác của mình;

- Đó là người suy tư, trăn trở nhiều nhất về sáng tác thi phú qua nhiều phát ngôn, nhận định ghi chép trong sử liệu; v.v.

Tại buổi giới thiệu sách, tác giả cũng cho biết vị ngôn quan Giang Văn Hiển, Thự Hình khoa Cấp sự trung (Giang Văn Hiển là cháu của Thám hoa, Sứ thần Giang Văn Minh) thấy nhà vua mê làm thơ, lo ngại nhà vua chìm đắm vào thi ca mà quên chính sự, đã can gián rằng: “Bệ hạ buổi đầu nối ngôi, chỉnh tề mọi việc, lại gặp lúc có việc bang giao to tát, công việc bề bộn; thế mà ham thích ngâm vịnh, hết tập nọ lại thiên kia, đêm khuya cũng không thôi. Nay xin bệ hạ: sau lúc muôn việc đã rỗi, xem rộng kinh sử để tìm những nghĩa lý sâu xa, xét những chính trị hay dở, noi cái học của Nghiêu, Thuấn, Vũ, Thang, Văn, Vũ, thi hành ra chính trị để cũng rộng lớn như các vua đời thịnh trị ấy, há chỉ làm thơ mà thôi ru?”.

Nhưng vua Thiệu Trị đã phân tích với Ngôn quan Giang Văn Hiển rằng: Trẫm chỉ làm thơ khi đã xử lý xong việc triều chính, khi muôn việc đã rỗi, lấy việc làm thơ để răn mình, tu dưỡng bản thân, trau dồi kiến văn. Hơn nữa, thơ là sự tự rèn luyện, còn hơn suốt ngày đàng đúm với bọn thái giám và đàn bà trong cung… Những phân tích có tình, có lý như vậy khiến vua tôi hoà hợp và cũng nói lên được tinh thần thi dĩ ngôn chí, văn dĩ tải đạo của các bậc nho sĩ thuở ấy…

Buổi giới thiệu sách diễn ra trong buổi sáng Chủ nhật ở tiết nắng thu Hà Nội tại nhà Thái Học đem lại nhiều điều thú vị, bổ ích cho đông đảo cử tọa.

Đây là một cuốn sách được biên soạn công phu, trình bày mạch lạc, sáng rõ, được thiết kế đẹp từ bìa đến nội dung do chính tác giả tự trình bày.

Xin chúc mừng Tác giả và hân hoan giới thiệu cùng chư vị xa gần!

15.9.2025

Lâm Khang Nguyễn Xuân Diện